Wednesday, December 21, 2011

Alem Yaziqi


Alem Yaziqi

Ilham Nizam (2011.12.21)

CGACUCACUAGACGACCCUCCCUAAACAUACAUAGCUCCCGACUGCGAAUUUCCCCUAAACCCAGCCUACAUAAAUAAUCCCAGAAACCCAUAAAACAUUCCAUCAACACAAACAUUAGCCUCAACCCUAGUAACUCCAGCACUAACUCCCGAAUACGAACUAGAUCCCUAAACAUACAUUAC

      Bu yaziqni oquyalidingizmu?
      Eger siz Biologiye oqughan kishi bolghiningizda, bu yaziqni tonuysiz __ Yersharidiki barliq janliqlarda ortaq ishlitilgen Irsiy Kod (Genetic Code)! Biraq siz uni oqup chüshinelishingiz mumkin emes, chünki u bir yaziq bolush süpetide emdila wujutqa keldi, u del men sizge deyishke aldirawatqan Alem Yaziqi! 
      Yuquriqi Kod yaziqning örümesi mundaq:
      Uyghur xälqi uzun tarixqa, parlaq mädäniyätkä igä ulugh xälq!
      Hemmemizge melum, 2012- yil __ "Zaman Axiri Yili" __ kirish aldida turidu. Qedimki Maya Medeniyetidin qalghan Palsözi boyiche bolghanda, 2012- yil 12- ayning 21- küni "Zaman Axiri Küni"dur. "Zaman Axiri" __ Alemdiki, bolupmu Yersharimizdiki, barliq janliqlarning hemde Insanlar yaratqan Medeniyet Jughlanmasining axirqi nuqtasi, hich bolmighanda ashundaq bolush ehtimalliqi nahayiti chong. 
      "Alem Büyük Partlash Nezeriyesi" boyiche, Alem eslide massasi ghayet zor, hejmi ghayet kichik (kichiklikte uni bir "nuqta" dep qarash mumkin) bir Jisimning partlishidin hasil bolghan bolup, Alemdiki planet-metoritlar ene shu partlashtin chiqqan Jisim parcheliri we tozanliridin ibarettur; Alemdiki shu parche-tozanlar haman bir küni bashqadin yighilip, heliqi "Nuqta Jisim"ni qayta hasil qilghusidur, xuddi biz chüshineleydighan uqumdiki Asman'gha atilghan tash haman Yeryüzige qaytip chüshkinige oxshash!
      "Nuqta Jisim" hasil bolghamda, elwette, "Alem Axiri" bolidu. Insanlarning "Alem Axiri"ni bashtin kechürishi mumkin emes. Biraq "Zaman Axiri", yeni Yersharimizning talapetke uchrishi, Yershari tarixida nurghun qatim yür bergen ishtur. 2011- yilda "Zaman Axiri" kelmeydighan teghdirdimu, Kelechekte Insanlar uni choqum bashtin kechüridu! Nurghun pakitlar Yershari tarixida 4-5 qatim "Zaman Axiri" yüz bergenlikidin bisharet beridu. Peqet Insanlar, yaki aldinqi zamandiki Insanlar, özliri yaratqan medeniyetni xatirelesh üchün yaxshi bir waste tapalmighanliqtin, biz burunqi "Zaman Axiri" toghriliq aniq melumatqa ige bolalmighan bolushimiz mumkin, we yaki bolmisa, Aldinqi Medeniyet Yaratquchilar qaldurghan yazma materiallarni biz texi chüshinelmigen bolushimizmu mumkin!?!
      Yersharidiki barliq janliqlar irsiyet qaldurushta Nukleik Kislata (Yadro Kislata = Orda Kislata)din, yeni DNA we RNA'lardin paydalinidu. Maqalening bashidiki Kod yazma "RNA yaziqi" bolup, bu xil yaziq janliqlarda DNA'din köchürüp kelin'gen, öz nöwetide "RNA yaziqi" janliqlardiki xilmu-xil aqsil-peptidlar we nurghun hormonlarning yasalishi üchün rejhissorliq qilidu __ Orda Kislatadiki tört xil nukleotid (A, U, C, G) üch-üchtin gruppalinip, jemiy 64 xil kodni teshkil qilidu, yeni 64 xil menani ipade qilalaydu. (Biraq, aqsillarni sintezlash üchün 20 xil Amino Kislata ishlitilgen, shunga "Aqsil Yasash Zawuti"da ikki xil, hetta köp bolghanda alte xil kod bir xil Amino Kislatani ipade qilidighan ehwalmu mewjut.)
      Undaqta, janliqlar irsiyeti üchün ishlitilgen "64 herplik yaziq"ni insanlar medeniyetini xatirelesh üchün ishlitishke bolamdu? 
      Meningche bolidu!
      Töwendikisi 64 xil belgedin tüzülgen "Alem Yaziqi":
     Eger biz insanlar medeniyetining jewherlirini ashu "64 herplik yaziq" bilen yazip teyyarlisaq, u halda bir yürüsh RNA yaki DNA zenjirlirige erishimiz; andin bu zenjir molekulalarni her xil janliqlarning, bolupmu mikro organizmlarning Genomi (gen gruppasi)gha qoshuwetsek bolidu. "Zaman Axiri" yüz bergen teghdirdimu, bu xil "irsiy yaziq"tiki mezmunlar saqlinip qalishi mumkin. Chünki, "Zaman Axiri" bolghanda haman bir qisim maslishishchanliqi yuquri janliqlar yoqap ketmey, Yershari üchün "hayat uruqi" bolup qepqalidu. Shundaq bolghanda, men bu maqalide "Alem Yaziqi" dep atighan 64 herplik irsiy yaziq, Insanlar bu xil yaziq bilen yazishqa ülgürgen uygharliqlarni Keyinki Insanlar (yeni, "Zaman Axiri"din keyin bashqidin Darwinning "Tedrijiy Tereqqiyat Telimati" boyiche barliqqa kelgen eqil igeliri)ge yetküzüp berishke xizmet qilishi mumkin. [Janliqlar Genomida hazirche "roli yoq" dep qaralip, "gen qumluqi (gene deserts, 基因沙漠)" dep nam berilgen DNA bölekliri bar. Shu Gen Qumluqliri rastinla qumluqtek kereksizmu? Yaki Aldinqi Insanlar qaldurup ketken medeniyet izlirimu!?]
      Eger Maya Palsözi rast bolsa (undaq bolmighay!), undaqta Insanlarning mushu yaziq arqiliq öz medeniyetini "Zaman Axiri"ning sinaqlirigha berdashliq bereleydighan qilip qaldurmaqi üchün aran bir yil (Ötüp ketken bügünni chiqiriwetsek 364 kün) waqt qaldi! 
      Yene bir gep: Bu Alem Yaziqi bilen dunyadiki herplik yaziqlarning hemmesini yazghili bolidu __ peqetla Xensochini yazghili bolmaydu. 
__ Undaqta "mol-bay-sehirlik" Junghwa medeniyetini qandaq qaldurush kerek? 
__ Buning ishi asan __ barliq Xensoche medeniyet bayliqlirini Englishchigha terjime qilsa bolidughu!
__ Nede uche köp terjiman!?
__ Bolmisa, terjiman yetmigen qismini Uyghurchigha terjime qilghuzsa bolidu, "Qoshtilliq Maarip"ni bikargha yolgha qoymighandu?! Hazir, büshüktiki balalarni hisapqa almighandimu, boway-momaylar qoshulup az degende 15 milyon terjiman teyyar!

The New York Times

Channel News Asia